Hoe maak je de juiste keuzes en zorg je voor de beste besluiten? Dat is uitdagender dan je denkt. Ons brein leidt ons namelijk regelmatig om de tuin. Deze keer de ‘beschikbaarheidsfout’. Sla ‘pas op voor je eerste gedachte’ alvast in je op en wees er bedacht op. Het zorgt ervoor dat je anders naar het oplossen van een probleem gaat kijken. Wat doet ons brein dan met die eerste gedachte?

Voorbeelden van beschikbaarheidsfouten

Na een terreuraanslag in een tram in Utrecht keken mensen wekenlang angstig om zich heen in het OV. De kans dat iemand zelf ook slachtoffer van een volgende aanslag zou worden voelde wel groot, maar was niet groter geworden dan de week daarvoor. Een ander, positiever, voorbeeld: was je gisteren bij een voetbalwedstrijd en heeft jouw club gewonnen, dan is dat natuurlijk op dat moment de allerbeste club van de wereld. De realiteit zal echter anders zijn. Het probleem is dat je brein overdreven veel waarde hecht aan gebeurtenissen die direct beschikbaar zijn. Het zijn vaak gebeurtenissen die enorme impact hebben gehad en gebeurtenissen die recent zijn gebeurd. Het gevaar is dat je de informatie die direct beschikbaar is gebruikt zonder die goed te duiden. De andere uitkomsten uit het verleden worden dan niet goed meegewogen.

Vertrouw op feiten

Plant nu in je brein dat je niet als eerste moet vertrouwen op de voorbeelden die je direct te binnenschieten. “IT-projecten gaan bij ons altijd mis”, is bijvoorbeeld een opmerking die een collega zou kunnen maken. Dat komt waarschijnlijk omdat er een (of een aantal) van de laatste IT-projecten ‘mislukt’ was (waren). Misschien zijn, uit de periode daaraan voorafgaand, vele successen te benoemen. Oordeel en beslis dus niet meteen; vraag je af waarom je op die bepaalde gedachte komt en kijk eerst naar de feiten, in dit geval de historie van de IT-projecten. Vaak zal de realiteit anders blijken te zijn dan je in eerste instantie dacht. Door naar de feiten te kijken voorkom je ook dat je in een andere val trapt, nl. die als expert ‘het wel te weten’. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat experts zichzelf enorm overschatten. Zie daarover een eerdere blog van mij: ‘Het gevaar van (te veel) vertrouwen op intuïtie'.

Tot slot

Het is fijn als je snel een oordeel hebt en snel een besluit neemt, maar het is absoluut aan te raden om eerst een check te doen of jouw beeld wel strookt met de werkelijkheid. Zoals in mijn vorige blog al aangegeven, is het van belang om te zorgen voor een goede balans tussen inhoudskwaliteit en besluitkracht. Een goed besluit heeft beide nodig.

Remco Reitsma– ProjectReports – Tel: 06 – 53 24 77 43 – [email protected]